Kerncijfers 2024
Elke 4 minuten komt er een 65-plusser op de Spoedeisende Hulp terecht na een val. Dat waren in 2024 maar liefst 119.000 senioren. Door de dubbele vergrijzing* en de toenemende druk op de ouderenzorg is valpreventie urgenter dan ooit.
65-plussers belanden op de SEH na een val
Elke 4 minuten
belandt een 65-plusser op de SEH na een val
van hen had ernstig letsel
* Er komen meer 65+ers en binnen die groep neemt ook het aantal 80+ers sterk toe. Daardoor groeit zowel het aandeel ouderen als de gemiddelde leeftijd van ouderen in de samenleving.
Meest voorkomende soorten ernstig letsel
Hersenletsel
Heupfractuur
Polsfractuur
Ernstig letsel onder ouderen neemt toe
Het aantal gevallen van ernstig letsel na een val is in de afgelopen 10 jaar (2015-2024) met 14 procent toegenomen. De stijging is het grootst onder 65- tot 75-jarigen (+17 procent). Het goede nieuws is dat juist deze leeftijdsgroep nog de kans heeft om het tij te keren.
Focus op jonge senioren
De relatief jonge seniorengroep vormt een cruciale doelgroep omdat zij vaak nog vitaal zijn en goede kansen hebben om valrisico's te verminderen. Tegelijkertijd onderschatten zij hun risico op een val vaak, omdat fysieke achteruitgang geleidelijk en aanvankelijk nauwelijks merkbaar optreedt. Dit weerhoudt hen er vaak van valpreventie als relevant te beschouwen. Onze uitdaging is dan ook: hoe motiveren we de groeiende groep senioren om proactief aan valpreventie te doen, voordat hun eerste ernstige val plaatsvindt?
Landelijke uitrol valpreventie
Ketenaanpak
Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) zet stevig in op valpreventie. In het Integraal Zorgakkoord (IZA) en het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) zijn duidelijke landelijke afspraken vastgelegd. Gemeenten en zorgverzekeraars hebben de taak om de Ketenaanpak Valpreventie op te zetten voor 65-plussers met een verhoogd valrisico. Om dit mogelijk te maken, ontvangen gemeenten financiële steun via de Specifieke Uitkering. Hiermee kunnen zij de afspraken uit het GALA concreet maken.
Vanaf 1 januari 2024 is in elke regio de Ketenaanpak Valpreventie van start gegaan. VeiligheidNL speelt hierin een belangrijke rol als expert, aanjager, en adviseur op het gebied van valpreventie.
De uitdaging: hoe krijg je senioren écht in beweging?
Het beleid staat, de subsidie is beschikbaar, maar dan start de volgende uitdaging: hoe overtuig je als gemeente senioren om aan de slag te gaan met valpreventie? Dat is geen gemakkelijke opgave.
Ouder worden schuiven we het liefst voor ons uit, zeker als het gaat om verlies van zelfstandigheid of fysieke ongemakken. Valpreventie kan dus voelen als een ‘ver-van-mijn-bedshow', waardoor het voor gemeenten lastig kan zijn om de doelgroep daadwerkelijk te bereiken en de boodschap effectief te laten landen.
Ik Sta Sterk
Om gemeenten te ondersteunen in hun opdracht rondom valpreventie, ontwikkelde VeiligheidNL, samen met het ministerie van VWS, een landelijke publiekscommunicatie met een aantrekkelijke, positieve insteek. Hierin focussen we op wat het de doelgroep oplevert om aan de slag te gaan met valpreventie. ‘Ik sta sterk. Waarom wil jij sterk blijven staan?’
Bij het ontwikkelen van dit concept is er veel aandacht geweest voor gedrag. Daar zit de sleutel tot succes.
Sofie Tax Programmamanager Valpreventie bij Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
“Met valpreventie helpen we ouderen bewust te worden van hun valrisico’s en weer stevig op de been te komen – onder andere via de online valrisicotest. Het is ontzettend waardevol om VeiligheidNL als deskundig en toegankelijk expertisecentrum naast ons te hebben. Samen zorgen we voor een zorgvuldige landelijke implementatie van de ketenaanpak valpreventie. Zo ondersteunen we gemeenten en regio’s om alle 65-plussers die hulp nodig hebben te bereiken en passend aanbod te bieden.”
Extra aandacht voor kwetsbare ouderen
Sommige doelgroepen zijn minder goed te bereiken via de gebruikelijke kanalen. We werken daarom graag samen met intermediairs die deze mensen wel kunnen bereiken. Daarom hebben we in samenwerking met het Ministerie van VWS, Stichting Overlegorgaan Caribische Nederlanders (OCAN) gevraagd om een campagne te ontwikkelen voor de Caraïbische, Kaapverdiaanse, Surinaamse en Latijns-Amerikaanse gemeenschappen.
Dit doen we o.a. via informatieve vraag- en antwoord spotjes en een reportage met deskundigen waaronder onze valpreventieconsultant Kirsten Evenblij. En daarnaast door ambassadeurs op te leiden die zich actief inzetten binnen hun gemeenschap. Op deze manier organiseerde Stichting OCAN al meerdere goedbezochte informatiebijeenkomsten, die zeer positief werden ontvangen.
Het doel is helder: elke senior verdient de kans om zelfstandig en met vertrouwen oud te worden. Samen staan we sterk!
Landelijk en lokaal verbonden
Na een jaar is de Valrisicotest uitgebreid geëvalueerd en geoptimaliseerd op basis van gebruikersonderzoek. De positieve reacties van zowel senioren als gemeenten tonen aan dat onze benadering werkt. Door de combinatie van landelijke communicatie en lokale ondersteuning creëren we een krachtig netwerk rondom valpreventie. Gemeenten krijgen de tools die ze nodig hebben, senioren worden gemotiveerd in plaats van bang gemaakt, en samen bouwen we aan een Nederland waar vallen niet normaal is.
Meer weten?
¹ Risicotest voor vallen | VeiligheidNL
² Communicatietoolkit voor gemeenten 'Ik sta sterk' | VeiligheidNL
Meer cijfers? Bekijk hier het LIS kerncijfers 2024 tabellenboek en verantwoording